Tại sao ta phải giữ vệ sinh an toàn thực phẩm, câu hỏi với cấu trả lời đơn giản là vì đảm bảo sức khỏe chúng ta tránh khỏi bệnh do thực phẩm hỏng, bẩn gây nên.
Vậy bạn đã hiểu về an toàn thực phẩm là gì chưa và biện pháp nào để giử vệ sinh an toàn thực phẩm ?
An toàn thực phẩm hiểu đơn giản là đảm bảo vệ sinh cho các loại thực phẩm tránh nhiễm bẩn, chất độc hại, và các loại vi sinh vật làm giảm chất lượng thực phẩm, gây hư hỏng và các bệnh cho con người.
Các loại thực phẩm thường dễ bị hư hỏng từ các vi sinh vật, nấm, mốc gây tổn hại, giảm chất lượng dinh dưỡng, dẫn đến thực phẩm ôi thiêu, hư hỏng một cách nhanh chóng.
Đầu tiên phải nói đến là các loại thịt, cá, rau để bên ngoài qua 1 ngày chắc chắn sẽ bị hư ròi, do các vi sinh vật sản sinh ra các chất gây hư hỏng thịt cá, làm biến chất dẫn đến bốc mùi thối, khi đó ta không thể dùng được nữa. Thực phẩm tươi bạn mua về phải được sử dụng ngay hay rửa sạch cho vào tủ lạnh bạn có thể dùng thêm vài ngày.
Kế tiếp là các loại thực phẩm khô cũng dể bị mốc trắng, hay xanh sau 1 2 ngày để bên ngoài, các loại thực phẩm này khi ăn vào dễ bị tiêu chảy, và nấm mốc sẽ sản sinh độc tố gây ung thư. Mua về nên sử dụng ngay dừng để qua ngày sẽ bị nhiễm vi sinh vật gây anh hưởng cho sức khỏe.
Các loại thực phẩm đóng hộp để lâu ngày quên xem hạn sử dụng mà dùng khi hết hạn cũng gây ảnh hưởng cho sức khỏe. VÌ thế trước khi mua và trước khi dùng cũng nên xem hạn sử dụng.
Nguyên nhân dẫn đến ngộ độc thực phẩm
Nhiều nguyên nhân dẫn tới ngộ độc thực phẩm:
- Do thực phẩm bị nhiễm vi sinh vật (33-49%) – chủ yếu do các chủng Salmonella, E.Coli, Clostridium Perfringens, vi khuẩn Listeria.
- Vi khuẩn Salmonella: là nguyên nhân của 70% vụ ngộ độc, có trong nhiều loại thực phẩm (đồ nguội, thịt nguội, nghêu sò, gà chưa nấu chín, chế phẩm từ sữa sống…) nhất là các món ăn chế biến từ trứng tươi hoặc còn hơi tươi sống.
- Vi khuẩn Listeria: phát triển ngay cả ở nhiệt độ thấp (4-6oC) trong thịt ướp lạnh hay phô mai chưa tiệt trùng, thịt nguội (patê, chả lụa), lưỡi heo đông lạnh. Khuẩn Listéria tác hại nhiều nhất cho thai phụ, gây nhiễm trùng phôi thai và có thể dẫn đến sẩy thai.
- Độc tố: chiếm 20-30% các vụ ngộ độc thực phẩm tập thể. Trong số này, khuẩn Staphylococcus Aureus hiện diện trong các món ăn làm bằng tay (bánh ngọt), khuẩn Clostridium Perfringens hay phát sinh trong các món được nấu nướng và hâm nóng.
- Do thực phẩm bị ô nhiễm hóa chất (11-27%): CN-, As, Cl -, Hg, Pb, Benladol, hóa chất bảo quản thực phẩm, hóa chất bảo vệ thực vật. 27% số vụ ngộ độc là do ăn phải thực phẩm còn tồn đọng hóa chất.
- Thực phẩm vốn hàm chứa các chất độc tự nhiên (6 – 37,5%):
- Xyanua (CN) sẵn có nhiều trong sắn, măng… (liều tử vong đối với người 50–90 mg/kg). Măng chua, trong quá trình ngâm kết hợp với một số enzym trong ruột người tạo thành HCN (axit cyanhydric), gây ngộ độc cấp tính.
- Phytat trong ngũ cốc (hàm lượng = 2-5gr/kg), là muối của Calci Phytic. Khi nhận 1g Phytat cơ thể lập tức bị mất đi 1g Calcium.
- Ancaloit (Solamin và Chaconin) trong khoai tây đã mọc mầm hay khi vỏ đã chuyển sang màu xanh, tiếp xúc nhiều với tia cực tím, ánh nắng mặt trời thì hàm lượng Solanin (chất gây độc) tăng lên rất cao.
- Axít Oxalic- chất chống calci thường có ở khế, me… (5g Acid Oxalic đủ gây tử vong cho người lớn trọng lượng 70 kg).
- Nấm mốc thường gặp trong môi trường nóng ẩm ở nước ta, nhất là ở trong các loại ngũ cốc, quả hạt có dầu dự trữ. Nấm mốc gây hư hỏng thực phẩm, và còn sản sinh ra các độc tố nguy hiểm. Aflatoxin là độc tố do nấm Aspergillus Flavus và Aspergillus Parasiticus sản sinh ra trong ngô, đậu và lạc ẩm mốc rất độc và có thể gây ung thư gan.
- Histamin trong thức ăn ôi thiu.
- Nấm độc, cá nóc, thịt cóc… với độc tố Tetradotoxin.
Ngoài ra còn rất nhiều trường hơp ngộ độc mà không thể xác định được nguyên nhân. Theo điều tra của cơ quan vệ sinh an toàn thực phẩm cho thấy:
-
- Kem ăn có 55,2% không đạt chất lượng (với 75,4% E.coli; 70,3% Staphaurens).
- Thực phẩm đường phố ăn ngay 87,5% nhiễm vi sinh.
- Nước giải khát lề đường 85,7% không đạt tiêu chuẩn…
Đó là chưa kể các thức ăn bị nhiễm thuốc trừ sâu (phun hàm lượng cao, không cách ly với ngày thu hoạch), hay các chất phụ gia (hàn the, màu công nghiệp, đường hóa học).
Do vậy để khỏi bị nhiễm độc, tốt nhất bạn nên ra chợ tự mua thực phẩm, chọn những con vật (cá, tôm, gà vịt…) đang còn sống. Với những thực phẩm đã giết mổ, pha chế sẵn thì nên mua ở những nơi có uy tín, có bảo hành chất lượng cho các sản phẩm của mình và dĩ nhiên nên lưu lại các hóa đơn mua hàng để sau đó nếu có ngộ độc xảy ra còn biết do loại nào, do ai bán… để làm các thủ tục pháp lý và đền bù thỏa đáng.
Biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm
- Chọn mua thực phẩm ở những nơi uy tín chất lượng, tránh chọn loại hư hỏng
- Rửa sạch thực phẩm trước khi ăn
- Không nên để thực phẩm nấu chín trong nồi kim loại quá lâu
- Mua thực phẩm về nên sử dụng ngay, đừng để bị ôi thiêu, hoặc cho vào tủ lạnh dùng hôm sau
- Các loại thực phẩm có mùi như bơ, pho mát, cá… cần bọc nilon mới cho vào tủ lạnh.
- Thực phẩm đã nấu chín chỉ nên để trong tủ lạnh từ 1, 2 ngày. Khuyến khích sử dụng hết thực phẩm sau khi đã được nấu chín, vì chỉ hơi ẩm cũng dễ xuất hiện các loại mốc tại các điểm hở nhỏ.
- Rã đông thực phẩm cần phải dùng ngay.
- Nơi bảo quản thực phẩm phải chống ẩm tốt và thông gió.